ผู้สูงอายุจำนวนมากขึ้นมักหันไปหาการรักษาแบบธรรมชาติและอาหารเสริม เพื่อสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีของพวกเขา ด้วยความสนใจที่เพิ่มขึ้นในแนวทางการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม มีสมุนไพรมากมายที่เป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพในช่วงที่เริ่มเข้าสู่วัยทอง บทความนี้เจาะลึกถึงคุณประโยชน์และความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับ สารสกัดจากสมุนไพร การรักษาด้วยวิธีธรรมชาติ อาหารเสริมสำหรับผู้สูงอายุ และให้คำแนะนำในการเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสม

ประโยชน์ของสมุนไพรและอาหารเสริม

สมุนไพรและอาหารเสริม มีส่วนช่วยในการสนับสนุนการทำงานของร่างกาย ส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน และเสริมสร้างสุขภาพโดยรวม สามารถให้การสนับสนุนทางโภชนาการ ในกรณีที่การรับประทานอาหารเพียงอย่างเดียว อาจไม่เพียงพอสำหรับผู้สูงอายุ และเป็นทางเลือกที่อ่อนโยนกว่ายาเคมีทั่วไป

ความเสี่ยงและข้อควรพิจารณา

แม้ว่าสมุนไพรและอาหารเสริมหลายชนิดจะปลอดภัยเมื่อใช้อย่างถูกต้อง แต่ก็สามารถเกิดปฏิกิริยากับยา มีผลข้างเคียง หรือไม่เหมาะสมกับบางคนที่มีสภาวะสุขภาพบางอย่างได้ สิ่งสำคัญคือต้องรับประทานอาหารเสริมด้วยสมุนไพรด้วยความระมัดระวัง และรับทราบถึงความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น

การเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสม

แม้ว่าสมุนไพรหรือผลิตภัณฑ์อาหารเสริมนั้นมีให้เลือกมากมาย ควรรู้ว่าต้องมองหาอะไรในสิ่งนั้น เพราะมันส่งผลต่อคุณภาพ และความปลอดภัย ช่วยให้แน่ใจได้ว่าคุณกำลังตัดสินใจเลือกสิ่งนั้นมาช่วยดูแลสุขภาพได้ดีที่สุด คำแนะนำคือมองหาผลิตภัณฑ์อาหารเสริมที่ได้รับการรับรองอย่างถูกต้อง เพื่อคุณภาพและประสิทธิภาพ

บทบาทของอาหารเสริมต่อสุขภาพผู้สูงอายุ

เมื่อเราอายุมากขึ้น ร่างกายของเราจะมีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ซึ่งอาจส่งผลต่อความต้องการทางโภชนาการและการดูดซึมสารอาหาร สำหรับวัยผู้ใหญ่ การรักษาสุขภาพให้เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญอันดับแรก และผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสามารถมีบทบาทสำคัญในการดูแลรักษาสุขภาพ อาหารเสริมเมื่อใช้อย่างรอบคอบสามารถเติมเต็มช่องว่างทางโภชนาการ สนับสนุนสุขภาพโดยรวม และอาจป้องกันหรือจัดการสภาวะที่เกี่ยวข้องกับอายุได้ด้วย อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องเลือกด้วยความระมัดระวัง เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดและลดความเสี่ยง

ความต้องการทางโภชนาการของคนสูงวัย

เมื่ออายุมากขึ้น ความต้องการสารอาหารของร่างกายก็เปลี่ยนไป สารอาหารบางชนิดมีความสำคัญมากขึ้นและร่างกายอาจดูดซึมสารอาหารเหล่านั้นได้น้อยลง อาหารเสริมจึงมีบทบาทสำคัญในการเป็นทางเลือกและช่วยเติมเต็มโภชนาการที่ขาดเหล่านี้ได้

อาหารเสริมยอดนิยมสำหรับผู้สูงอายุ

• กรดไขมันโอเมก้า 3: จำเป็นสำหรับสุขภาพหัวใจและสมอง
• แคลเซียมและวิตามินดี: สำคัญต่อสุขภาพกระดูก เพื่อป้องกันโรคกระดูกพรุน
• วิตามินบี: สำคัญต่อการเผาผลาญพลังงาน และการทำงานของการรับรู้
• สารต้านอนุมูลอิสระ (วิตามินซีและอี ซีลีเนียม): สารต้านอนุมูลอิสระเหล่านี้สามารถต่อสู้กับความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่น และอาจป้องกันโรคบางชนิดได้
• โพรไบโอติกส์: มีประโยชน์ต่อสุขภาพลำไส้ ซึ่งมีความสำคัญต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน และการดูดซึมสารอาหาร

การวิจัยและหลักฐาน

สิ่งสำคัญคือต้องเลือกอาหารเสริมที่ได้รับการสนับสนุนจากการวิจัยและหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ ในส่วนนี้จะกล่าวถึงหลักฐานที่สนับสนุนการใช้สมุนไพรหรือสารสกัดที่ใช้ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารยอดนิยม

จัดการอาการปวดข้อด้วยสมุนไพร

อาการปวดข้อและการอักเสบเป็นปัญหาทั่วไปที่อาจส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ การเยียวยาด้วยสมุนไพรอาจช่วยบรรเทาได้ โดยการลดการอักเสบและสนับสนุนสุขภาพข้อต่อ หากผู้สูงอายุกำลังประสบปัญหาเข่าเสื่อม ข้ออักเสบ ลองใช้สมุนไพรเหล่านี้บรรเทาอาการ

• ขมิ้น: เคอร์คูมิน เป็นสารประกอบที่มีคุณสมบัติต้านการอักเสบที่รุนแรง อาหารเสริมที่มีสารสกัดจากขมิ้นสามารถช่วยลดอาการของโรคข้ออักเสบ และอาการปวดข้อได้
• ขิง: สมุนไพรต้านการอักเสบที่มีศักยภาพอีกชนิดหนึ่ง ขิงสามารถบรรเทาอาการปวดและเพิ่มความคล่องตัวในผู้ที่เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมและโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
• เปลือกต้นวิลโลว์: มักเรียกกันว่า “แอสไพรินจากธรรมชาติ” มีการใช้เปลือกต้นวิลโลว์มานานหลายศตวรรษ เพื่อบรรเทาอาการปวดและการอักเสบ

เสริมภูมิคุ้มกัน

ระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้สูงอายุ เนื่องจากช่วยป้องกันการติดเชื้อและการเจ็บป่วยต่าง ๆ สมุนไพรบางชนิดสามารถช่วยในการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันได้ เช่น

• ดอกเอ็กไคนาเซีย: เป็นที่รู้จักในด้านคุณสมบัติเสริมภูมิคุ้มกัน เอ็กไคนาเซียสามารถช่วยป้องกันโรคหวัดและลดระยะเวลาของอาการหวัดได้
• เอลเดอร์เบอร์รี่: อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและวิตามิน น้ำเชื่อมเอลเดอร์เบอร์รี่ใช้รักษาโรคหวัด ไข้หวัดใหญ่ และเพิ่มระบบภูมิคุ้มกัน
• แอสทากาลัส: หรือเรียกว่า อึ่งคี้ เป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่แพทย์จีนใช้มานาน เชื่อว่าสามารถเสริมระบบภูมิคุ้มกัน โดยการเพิ่มการผลิตเซลล์ภูมิคุ้มกัน ช่วยชะลอวัย และมีสารต้านอนุมูลอิสระ

เสริมสร้างสุขภาพทางเดินอาหาร

ปัญหาทางเดินอาหาร เช่น ท้องอืด มีแก๊สในท้อง และท้องผูก อาจพบบ่อยมากขึ้นตามอายุ มีสมุนไพรที่สามารถช่วยรักษาสุขภาพทางเดินอาหาร และบรรเทาอาการไม่สบายท้องได้

• เปปเปอร์มินต์: น้ำมันจากเปปเปอร์มินต์มีประสิทธิภาพในการบรรเทาอาการลำไส้แปรปรวน (IBS) รวมถึงอาการท้องอืดและปวดท้อง
• ขิง: นอกจากมีฤทธิ์ต้านการอักเสบแล้ว ขิงยังช่วยให้ระบบย่อยอาหารและบรรเทาอาการคลื่นไส้อีกด้วย
• คาโมมายล์: ชาคาโมมายล์ที่ขึ้นชื่อเรื่องฤทธิ์สงบสามารถบรรเทาอาการทางเดินอาหาร บรรเทาอาการอาหารไม่ย่อย และลดแก๊สในท้องได้

ความปลอดภัยในการใช้สมุนไพรหรืออาหารเสริม

ปรึกษากับผู้ให้บริการด้านสุขภาพ

ก่อนที่จะเริ่มอาหารเสริมหรือยาสมุนไพรใหม่ ๆ สิ่งสำคัญคือต้องปรึกษากับผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพ  หรือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณมีปัญหาด้านสุขภาพหรือกำลังใช้ยาอื่น ๆ อยู่

ทำความเข้าใจถึงผลกระทบต่อร่างกาย

ควรศึกษารายละเอียดของอาหารเสริมและสมุนไพรบางชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยาหรือส่งผลต่อสภาวะสุขภาพ โดยเน้นถึงความสำคัญของตัวเลือกที่มีข้อมูลครบถ้วน แนะนำแนวทาง 10 นิสัยช่วยชะลอวัย

บทความนี้ช่วยให้ข้อมูลที่ครอบคลุมถึงการใช้ สารสกัดจากสมุนไพร และอาหารเสริมสำหรับผู้ใหญ่ โดยเน้นถึงประโยชน์และความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาเหล่านี้ ความสำคัญของการเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมและขอคำปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพ อาหารเสริมมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนสุขภาพของผู้สูงอายุ โดยช่วยในเรื่องของโภชนาการที่ขาดและสนับสนุนความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไปของร่างกาย เนื่องจากความสนใจในการดูแลสุขภาพด้วยวิถีธรรมชาติมีมากขึ้น การทำความเข้าใจประเด็นเหล่านี้จึงกลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพของตนเองเมื่ออายุมากขึ้น

คำถามที่พบบ่อย

1. อาหารเสริมยอดนิยมสำหรับผู้ใหญ่มีอะไรบ้าง?

กรดไขมันโอเมก้า 3 แคลเซียม วิตามินดี และวิตามินบี เป็นอาหารเสริมที่ได้รับความนิยมและมีประโยชน์มากที่สุดสำหรับผู้สูงอายุ

2. ใช้สมุนไพรทดแทนยาแผนปัจจุบันได้หรือไม่?

แม้ว่าสมุนไพรบางอย่างจะสามารถใช้ร่วมกับยาแผนปัจจุบันได้ แต่สองอย่างนี้ไม่สามารถแทนที่กันได้ รวมถึงควรปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ เพื่อขอคำแนะนำก่อนกินสมุนไพรหรืออาหารเสริมใด ๆ เสมอ

3. การกินผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสมุนไพรมีความเสี่ยงหรือไม่?

ใช่ ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสมุนไพรบางชนิดสามารถโต้ตอบกับยา มีผลข้างเคียง หรือไม่เหมาะสมสำหรับคนที่มีสภาวะสุขภาพบางประการได้ จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทราบและระมัดระวัง

4. จะแน่ใจได้อย่างไรว่าอาหารเสริมที่เลือกนั้นปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ?

มองหาอาหารเสริมที่ได้รับการสนับสนุนจากการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ เลือกแบรนด์ที่มีชื่อเสียง และปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเพื่อให้แน่ใจว่าผลิตภัณฑ์เหล่านั้นเหมาะสมกับความต้องการด้านสุขภาพของคุณ

อ้างอิง :

• “How long does it take an herbal extract to work?,” Herb-pharm, February 2, 2022, https://www.herb-pharm.com/blogs/ask-an-herbalist/how-long-does-it-take-an-herbal-extract-to-work
• “Herbal Supplements: Why To Check With a Healthcare Provider First,” Cleveland clinic, February 13, 2024, https://health.clevelandclinic.org/herbal-supplements-use
• Oladimeji Ewumi, “What is herbal medicine, and what are the benefits?,” Medical news today, October 6, 2022, https://www.medicalnewstoday.com/articles/herbal-medicine

อาหารเสริมผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ยี่ห้อไหนดี?

ทำอย่างไรดีเมื่อพ่อแม่ของเราเริ่มไม่ค่อยมีความอยากรับประทานอาหาร หรือรับประทานอะไรก็ดูจะไม่ถูกใจเลย ปัญหานี้เหล่าลูก ๆ คงลำบากใจมิใช่น้อย เพราะร่างกายผู้สูงอายุนั้นอ่อนแอ เนื่องจากสมรรถภาพนั้นเริ่มเสื่อมถอย บวกกับสารอาหารต่าง ๆ นั้นมาจากการรับประทานอาหารทั้งสิ้น เราควรทำอย่างไรดีให้ผู้สูงอายุในบ้านได้กลับมารับประทานอาหารอย่างมีความสุขอีกครั้ง บทความนี้เลยอยากพาทุกคนมาดูสาเหตุเพราะอะไรผู้สูงอายุจึงเบื่ออาหาร แล้วเราจะเลือก อาหารเสริมผู้สูงอายุเบื่ออาหาร อย่างไรดี ลองไปดูกันเลย

สาเหตุของอาการเบื่ออาหารในผู้สูงอายุ

สาเหตุที่ผู้สูงอายุเริ่มทานน้อยลงนั้นมีนานาสาเหตุ เราจะแบ่งออกเป็นสองปัจจัยใหญ่คือ ปัญหาภายนอกและปัญหาภายใน

ปัญหาภายนอก คือสภาพแวดล้อมโดยรอบ บรรยากาศเดิมไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง อาจทำให้ผู้สูงอายุเกิดความเบื่อได้เช่นกัน การแก้ขปัญหานั้นง่ายมาก ลองพาคุณพ่อคุณแม่ออกรับประทานข้าวนอกบ้าน หรือเปลี่ยนสถานที่ ปรับรูปแบบการเสริฟอาหารบ้าง ปรับเครื่องเคียง เป็นต้น

ปัญหาภายใน แบ่งย่อยอีกสองส่วน คือ สภาวะจิตใจและสภาวะร่างกาย

1. สภาวะจิตใจ ผู้สูงอายุอาจมีสภาวะซึมเศร้า เครียด หรือกังวล ส่งผลให้ไม่อยากรับประทานอาหาร ทานน้อยลง เบื่ออาหาร ต้องให้แพทย์รักษาขจัดความเศร้า

2. สภาวะร่างกาย เมื่อร่างกายเสื่อมถอยลง อวัยวะภายในก็เริ่มรวน อย่างที่เห็นได้ชัดคือ

• กระเพาะอาหารเริ่มเคลื่อนที่ช้า การทำงานลดลง ส่งผลให้กระเพาะหลั่งกรดย่อยอาหารน้อยลง ทำให้ผู้สูงอายุท้องอืด อาหารไม่ย่อย
• ต่อมรับรสไม่ดีเช่นเดิม รวมถึงการรับกลิ่นเริ่มผิดเพี้ยน ทำให้รับประทานอาหารไม่อร่อยเหมือนเคย
• สุขภาพในช่องปากและฟัน ผู้สูงอายุมักมีปัญหาในช่องพัน เช่น ฟันเหลือน้อย ฟันผุ ปากเป็นแผลข้างใน เป็นอุปสรรคต่อการบริโภคอาหารที่ต้องใช้ฟันเคี้ยว
• เป็นอัลไซเมอร์ หรือมีปัญหาเรื่องความจำ ทำให้เกิดอาการหลงลืมว่าตนเองนั้นต้องรับประทานอาหารเมื่อใด ตารางเวลาชีวิตเปลี่ยนไปเพราะความทรงจำหล่นหาย ต้องลูกหลายคอยย้ำเตือน
• ยาที่รักษาโรค อาจเกิดผลข้างเคียง อย่างเช่น อาการคลื่นไส้ ฉะนั้นหากเกิดอาการคลื่นไส้ เบื่ออาหารขึ้นมาควรปรึกษาแพทย์ประจำตัว เพื่อปรับเปลี่ยนยา
• การใช้สมุนไพรบางชนิด ผู้สูงอายุหลายคนก็เลือกที่จะบำรุงตนเองด้วยการรับประทานสมุนไพรหรือบางครั้งอาจจะเป็นตัวลูกหลานเอง ด้วยความเชื่อว่าสมุนไพร สิ่งอันใดที่มาจากธรรมชาตินั้นดีที่สุด การบริโภคมากไปหรือไม่ทราบผลกระทบ ทำให้ร่างกายภายในนั้นปั่นป่วนได้อย่างไม่น่าสงสัย ดังนั้น ควรศึกษาสมุนไพรแต่ละประเภทอย่างละเอียดถี่ถ้วนและปรึกษาแพทย์ที่น่าเชื่อถือก่อรรับประทาน
• ปัญหาสุขภาพร่างกาย มีโรคประจำตัว เช่น โรคข้อเข่าเสื่อม ข้ออักเสบ ตาฝ้าฟาง ทำให้การทำอาหารเองนั้นยากลำบาก

และปัญหาอื่น ๆ เช่น ผู้สูงอายุอยู่ตัวคนเดียว บ้านอยู่ไกลจากตลาดหรือห้างสรรพสินค้าและไม่มีรถ ทำให้การเดินทางลำบากและยากที่จะเข้าถึงอาหารที่หลากหลาย จึงจำเป็นต้องรับประทานตามแหล่งที่สามารถหาเองได้ หรือปัญหาด้านการเงินเองก็ทำให้ผู้สูงอายุโดยเฉพาะแถบพื้นที่ห่างไกลต้องประสบปัญหานี้อยู่บ่อยครั้ง

ผลกระทบการเบื่ออาหารนั้นรุนแรงอย่างยิ่ง

การเบื่ออาหารนั้นรุนแรงเฉกเช่นเดียวกับกลุ่มผู้อายุที่ขาดสารอาหาร เพราะถ้าหากผู้สูงอายุไม่รับประทานอาหาร ก็จะไม่มีสารอาหารประโยชน์ใดใดขับเคลื่อนให้กับร่างกาย ส่งผลให้อ่อนแรง กล้ามเนื้ออ่อนแรงไม่มีแรงแม้แต่จะลุกขึ้นยืนหรือเดินได้ อีกทั้งในผู้สูงอายุบางคนมีบาดแผลจากการผ่าตัด หรือสะดุดล้มอย่างไม่ได้ตั้งใจ ก็จะส่งผลให้แผลฟื้นฟูช้า หายช้า เสี่ยงการติดเชื้อสูง

คุณหมอผู้เชี่ยวชาญได้กล่าวว่า หากผู้สูงอายุเกิดสถาวะขาดสารอาหารอย่างต่อเนื่อง ร่างกายก็จะขาดโปรตีน ขาดโพแทสเซียมและเกิดสภาวะโซเดียมต่ำ ส่งผลโดยตรงกับการพยุงตัวตนเองอาจจะไม่มีเรี่ยวแรง และอัตราการเต้นของตัวใจอาจผิดจังหวะได้

วิตามินและเเร่ธาตุที่ควรได้รับในผู้สูงอายุ

เพราะการรับประทานอาหารบางชนิดก็อาจจะได้รับวิตามินที่มากไปหรือน้อยไปในผู้สูงอายุ ควรเฝ้าระวังไว้ดังนี้

วิตามินเอ เสริมสร้างภูมิคุ้มกันเชื้อโรค ลดการสุ่มเสี่ยงติดเชื้อต่าง ๆ รอบบ้าน ให้ความกระจ่างใสในการมองเห็นในผู้สูงอายุ ลดการเกิดโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ แต่กระนั้นก็ควรมีข้อระวังคือ ในผู้สูงอายุการดูดซึมวิตามินเอจะดูดซึมง่ายขึ้น แต่การขับออกจากร่างกายนั้นค่อนข้างยาก ทำให้มีวิตามินเอสะสมในตับและเลือด ส่งผลให้เกิดพิษจากวิตามินเอได้ และอาการที่จะเกิดขึ้นคือ ผู้สูงอายุอารมณ์แปรปรวน ผมร่วง และคลื่นไส้ 

วิตามินซี ช่วยให้ร่างกายมีสารต่อต้านอนุมูลอิสระเเละเป็นวิตามินจำเป็นที่ช่วยให้ร่างกายภายในทำงานได้ดี ผู้สูงอายุส่วนมาก อาจจะขาดวิตามินซี เนื่องจากไม่ได้รับประทานผลไม้ที่หลากหลายมากพอ หรือในกระบวนการทำอาหารทำให้สูญเสียวิตามินธรรมชาติไป และไม่ต้องห่วงว่าผู้สูงอายุจะได้รับมากไปและเกิดอันตรายต่อร่างกาย วิตามินซีตามธรรมชาติจะขับออกมาทางปัสสาวะ และละลายไว ไม่ตกค้างต่อร่างกาย

วิตามินดี หน้าที่ของวิตามินดีคือ ป้องกันสภาวะกระดูกพรุน รักษระดับแคลเซียมในเลือด สามารถหาวิตามินดีได้ในธรรมชาติ เช่น แสงแดดอ่อนในช่วงเช้าไม่เกิน 8 โมงเช้าและอาหารจากธรรมชาติ เช่น ตับของสัตว์ ไข่แดง นม ปลาทู ปลาทะเลน้ำลึกเช่น ปลาแมคเคอเรล ปลาซาร์ดีน เป็นต้น

วิตามินเค เป็นวิตามินละลายไขมัน มีส่วนช่วยในการแข็งตัวของเลือด ป้องกันภาวะเลือดไหลผิดปกติ บำรุงเนื้อเยื่อกระดูกให้อยู่ในสภาะปกติ ในผู้สูงอายุบางคนอาจใช้ยาปฏิชีวนะทำให้สูญเสียวิตามินเคในลำไส้ได้ ปกติแล้วเราสามารถหาวิตามินเคตามธรรมชาติใน ผักใบเขียวเข้ม อะโวคาโด ผลไม้ตระกูลเบอร์รี่และเนื้อสัตว์ แต่บางท่านควรได้รับรับตามินเคเสริมจากแพทย์เท่านั้น

วิตามินบี 12 มีบทบาทสำคัญในการสร้างเม็ดเลือดแดง และมีส่วนช่วยในการทำงานของสมอง หากผู้สูงอายุมีการขาดวิตามินบี 12 จะทำให้เกิดการหลงลืมได้ง่าย ความจำเสื่อม รับรู้ช้า อ่อนเพลียได้ง่าย เกิดอาการชาปลายมือและเท้า จนไปถึงอาการเบื่ออาหาร เราสามารถพบวิตามินบี 12 ได้จากธรรมชาติ ได้แก่ อาหารหมักดอง เนื้อสัตว์ใหญ่ ไข่ไก่ นมวัว ตับสัตว์ เป็นต้น และข้อควรระวังในยาบางตัว เช่น Metformin หรือ ยาลดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารกลุ่ม Histamine-2 blockers จะขัดขวางการส่งวิตามินบี 12 เข้าร่างกาย

แคลเซียม เป็นสารอาหารสำคัญในการเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อ กระดูกและฟัน ในสมรรถภพของผู้สูงอายุการทำงานของกระดูกนั้นจะฟื้นฟูยากกว่าช่วงอายุเด็กหรือหนุ่มสาว ดังนั้น หากแต่ละวันเราสามารถเสริมแคลเซียมได้ แต่ก็ไม่ควรเกิน 1,200 กรัมในผู้สูงอายุ เพราะถ้าเกิดสภาวะแคลเซียมมากเกิดไปจะเกิดพิษในเลือด ทำใจอัตราการเต้นหัวใจผิดปกติ ใจสั่น คลื่นไส้ เบื่ออาหาร ปัสสาวะบ่อยขึ้น กล้ามเนื้ออ่อนแรง 

โพแทสเซียม เกี่ยวข้องกับการยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อโดยเฉพาะส่วนหัวใจ รักษาสมดุลความเป็นกรด-ด่างของร่างกาย ควบคุมไตและความดันโลหิต สามารถหาได้ใน ผลไม้อบแห้ง ผักสีเข้ม ถั่วอบแห้งต่าง ๆ สัปปะรด แอปเปิล ฝรั่ง เห็ดหูหนู ฟักเขียว กล้วย หน่อไม้ฝรั่ง เป็นต้น หากผู้สูงอายุขาดโพแทสเซียมก็อาจจะไม่มีเรี่ยวแรงที่จะลุกยืนเลย หัวใจเต้นแรงผิดปกติ

โปรตีน เป็นต้นสารอาหารที่ทุกคนไม่ควรขาด เพราะเป็นเสาหลักที่ให้พลังงาน เสริมสร้างโปรตีน ไม่ว่าช่วงวัยไหนโปรตีนนั้นสำคัญมากที่สุด ในผู้สูงอายุการรับประทานเนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่วต่าง ๆ สัตว์จำพวกปลา จะทำให้ร่างกายมีโปรตีนสะสม สร้างกล้ามเนื้อที่เเข็งแรงไม่ลีบแบน 

อาหารเสริมผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ยี่ห้อไหนดี?

หากเราทราบสาเหตุว่าทำไมผู้สูงอายุนั้นเริ่มเบื่ออาหาร แต่การกินนั้นยังเป็นปัญหาใหญ่จุกจิก แล้ว ผู้สูงอายุจำเป็นต้องกินอาหารเสริมหรือไม่? ขอบอกเลยว่าจำเป็นมาก เพราะหากร่างกายขาดสารอาหาร อาจกลายเป็นเรื่องใหญ่ แต่การกินอาหารเสริมก็ควรขอคำแนะนำจากแพทย์ร่วมด้วย

เราจึงขอนำเสนอตัวเลือกอาหารเสริมที่น่าสนใจ เพราะนอกจากจะรับประทานง่าย อีกทั้งไม่มีกรรมวิธีที่ยุ่งยากและได้สารอาหารที่ต้องการครบถ้วนอีกด้วย ปัจจุบันนี้ทางผู้ผลิตมี อาหารเสริมผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ให้เลือกหลากหลายตามความต้องการ ฉะนั้น เมื่อคุณพิจารณาว่าผู้สูงอายุในบ้านของคุณชอบแบบใด ในทางเลือกนี้อาจจะถูกใจท่านไม่มากก็น้อย

• Nestle Boost Optimum 800 กรัม 

เป็นอาหารเสริมยอดฮิตทางการแพทย์ สูตรสารอาหารครบถ้วนสำหรับผู้สูงอายุ ประกอบด้วย เวย์โปรตีนที่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อไม่ให้ลีบแบน กรดอะมิโนจำเป็น ช่วยผลักดันการสร้างกล้ามเนื้อในโปรตีน มีใยอาหารช่วยในเรื่องระบบขับถ่ายรวมไปถึงแลคโตบาซิลลัสและพาราคาเซอิ ซึ่งเป็นจุลินทรีย์โพรไบโอติกที่ดี บวกกับวิตามินอื่น ๆ อีก 29 ชนิดที่เสริมภูมิต้านทานและสร้างสารต่อต้านอนุมูลอิสระแก่ร่างกาย เหมาะกับผู้สูงอายุที่ขาดสารอาหาร ผู้ป่วยระยะพักฟื้นหรือบุคคลปกติที่ต้องการสารอาหารจำเป็น

• Ensure Balanced Nutrition Complete 400 กรัม

เหมาะกับผู้สูงอายุ ผู้ขาดสารอาหารและผ่าตัดพักฟื้น สูตรสารอาหารครบถ้วน มาพร้อมกับพร้อมวิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหาร อีกทั้งโปรตีน 3 ชนิด เวย์ เคซีน และโปรตีนสกัดจากถั่วเหลืองที่เสริมสร้างกระดูกและกล้ามเนื้อ รวมไปถึงวิตามินบี 6 บี 12 วิตามินซี และสังกะสี ที่มีส่วนช่วยในการทำหน้าที่ตามปกติของระบบภูมิคุ้มกัน ไม่ต้องกังวลว่ารสชาติจะไม่อร่อย เพราะมีให้เลือก 4 รสชาติด้วยกัน ได้แก่ รสวานิลลา สตอร์เบอร์รี่ ธัญพืชและช็อกโกแลต

• Blackmores Multivitamin Nutri 50+ จำนวน 60 แคปซูล

รวบรวมวิตามินสำหรับผู้มีอายุ 50 ปีขึ้นไป ช่วยปรับความสมดุลของร่างกาย ไม่เหนื่อยอ่อนแอ อ่อนเพลียได้ง่าย กระตุ้นการทำงานของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย ในผลิตภัณฑ์ประกอบด้วย สารสกัดจากเห็นหลินจือ ใบแปะก๊วย โสมเกาหลี และแอสทรากาลัส วิตามินเอ และวิตาแร่ธาตุรวมมากกว่า 10 ชนิด

• Puritan’s Pride ABC Plus Senior Multivitamin จำนวน 60 แคปซูล

วิตามินและแร่ธาตุรวมสำหรับบำรุงร่างกายผู้สูงอายุ ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป ทานแค่วันละ 1 เม็ด ช่วยชดเชยการได้รับสารอาหารที่ไม่ครบถ้วน ช่วยให้รู้สึกสดชื่นให้ร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีวิตามินรวมและแร่ธาตุรวม 31 ชนิด อาทิเช่น Calcium, Magnecium, Phosphorus, Iodine, Vitamin C, Zinc, Vitamin E, Vitamin B3, Vitamin A, Vitamin k, Vitamin D, Vitamin B6, Vitamin D3, Vitamin B2, Vitamin B1, Vitamin B12, Folate, D-Biotin, Lutein, Lycopene เป็นต้น

• แบรนด์ เอ็ม-โอ-พลัส จำนวน 120 เม็ด

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารไฮโดรไลซ์เปปไทด์จากไก่ผสมแคลเซียมและวิตามินอี ผสาน 3 คุณค่าสำคัญ ไฮโดรไลซ์เปปไทด์จากไก่ วิตามินอี มีส่วนช่วยในการปกป้องเซลล์จากอนุมูลอิสระและเสริมสร้างความจำ เหมาะกับผู้สูงอายุ วัยเรียนและวัยทำงาน

• CENTRUM SILVER 50+ DIETARY SUPPLEMENT จำนวน 30 เม็ด

เหมาะกับผู้สูงอายุ 50 ปีขึ้นไป ให้รับประทานวันละ 1 เม็ดเท่านั้น ประกอบด้วย วิตามินและเกลือแร่รวม 23 ชนิด มีวิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินซี วิตามินอี ซีลีเนียมไบโอติน โปรตีนและไขมัน ทำให้ร่างกายรักษาสมดุลเมตาบอลิซึมและรับพลังงานจากคาร์โบไฮเดรตได้เป็นปกติ 

จะเห็นได้ว่าผู้สูงอายุและสุขภาพเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อนและต้องใช้ความเข้าใจเข้าถึงแต่ละสาเหตุ ลูกหลานควรให้ความสำคัญกับผู้สูงอายุที่บ้าน เพื่อเฝ้าสังเกต เริ่มจากการกินและสุขภาพจิตใจ ติดตามอาการอย่างใกล้ชิดก่อนที่โรคอื่น ๆ จะมาตามรบกวนสุขภาพของท่านได้

อ้างอิง

• โปรตีน สำคัญอย่างไร กินเท่าไหร่ถึงเพียงพอ. https://www.pobpad.com/
• อาหารและโพแทสเซียม. https://sriphat.med.cmu.ac.th/th/knowledge-62
• แคลเซียมในเลือดผิดปกติ อันตรายกว่าที่คิด. https://www.paolohospital.com/
• วิตามินบี 12 เสี่ยงขาดได้ แบบไม่รู้ตัว! https://www.bumrungrad.com/th/health-blog/may-2020/vitamin-b12-deficiency

ผู้สูงอายุ เป็นวัยที่เกิดความเสื่อมของร่างกายได้มากกว่าวัยอื่น ๆ เมื่อสุขภาพแย่ลงเรื่อยๆ ไปตามกาลเวลา ผู้สูงอายุอาจได้รับสารอาหารไม่เพียงพอจากอาหารมื้อปกติ แล้วแบบนี้ผู้สูงอายุจำเป็นต้องกินอาหารเสริมด้วยหรือไม่? ทั้งนี้ สามารถวิเคราะห์จากความเปลี่ยนแปลงในด้านสรีระร่างกาย และอารมณ์ในผู้สูงอายุแต่ละคน เนื่องจากมีผลกระทบกับการรับประทานอาหารโดยตรง อาหารเสริม ผู้สูงอายุ ต้องกินหรือไม่ อาจจะต้องพบแพทย์ก่อน เพื่อชี้แนะแนวทาง

การเปลี่ยนแปลงของร่างกายในผู้สูงอายุส่งผลอย่างมากต่อการกิน

เพราะการเปลี่ยนแปลงของร่างกายต่าง ๆ ทั้งระบบเผาผลาญและระบบย่อยอาหารที่เสื่อมลง ตลอดจนโรคประจำตัว และความเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ในผู้สูงอายุส่งผลอย่างมากต่อการกิน ซึ่งแต่ละสาเหตุนั้นมีรายละเอียด ดังนี้ 

1. ระบบเผาผลาญที่เสื่อมลง

อายุที่มากขึ้น การขาดวินัยในการเลือกรับประทานอาหาร  การขาดการออกกำลัง  ส่งผลให้น้ำหนักตัวเพิ่มมากขึ้นโดยไม่ทันรู้ตัว และอาจเป็นสาเหตุของการนำโรคต่าง ๆ ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพตามมาได้

2. ระบบย่อยอาหารที่เสื่อมลง

ไม่ใช่เพียงระบบเผาผลาญที่เปลี่ยนแปลงด้อยลง แต่ระบบการย่อยอาหารก็เสื่อมประสิทธิภาพลงได้เช่นกัน ทำให้สารสำคัญในกระบวนการย่อยอาหารถูกผลิตน้อย การดูดซึมสารอาหารสำคัญกลับไปใช้ในร่างกายก็ลดลงตามด้วย การรับประทานอาหารที่ย่อยยากและการขาดสารอาหาร จึงเป็นปัญหาที่พบบ่อยในวัยผู้สูงอายุ

3. โรคประจำตัว

ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักมีโรคประจำตัว และจะต้องรับประทานยาอยู่เป็นประจำ ซึ่งผลข้างเคียงของยาบางประเภท ทำให้ลดอาการอยากอาหารลง

4. ความเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์

ผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่จะมีอารมณ์ที่แปรปรวน เช่น รู้สึกหดหู่  รู้สึกโดดเดี่ยว จึงมีผลทำให้เกิดอาการเบื่ออาหาร  บางครั้งจะเลือกรับประทานที่ตัวเองชอบมากกว่ารับประทานเพื่อสุขภาพ จึงส่งผลให้มีน้ำหนักตัวมากขึ้น

สรุปได้ว่า ผู้สูงอายุมักจะมีประสิทธิภาพในการย่อย และการดูดซึมสารอาหารลดลง ซึ่งการเสริมวิตามินและเกลือแร่ให้เหมาะสมกับสภาวะร่างกายของแต่ละคน นับเป็นความจำเป็นอย่างหนึ่ง เพราะการเสริมวิตามิน และเกลือแร่รวมทำให้มั่นใจว่า ผู้สูงอายุได้รับสารอาหารพื้นฐานที่ร่างกายต้องการครบถ้วน ช่วยเพิ่มภูมิต้านทาน และลดการติดเชื้อในผู้สูงอายุได้

อย่างไรก็ตาม การเสริมสารอาหารบางอย่าง เช่น วิตามินเอ ธาตุเหล็ก มีข้อควรระวังขึ้นอยู่กับสภาวะร่างกายของแต่ละคน ดังนั้น การกิน อาหารเสริมของผู้สูงอายุ จำเป็นต้องกินหรือไม่นั้น ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์จะดีที่สุด เพราะอาหารเสริมไม่สามารถทดแทนอาหารหลักที่ต้องบริโภคในชีวิตประจำวันได้

แนะนำการเลือกกินอาหาร และอาหารเสริมสำหรับผู้สูงอายุ

การเลือกกิน อาหารสำหรับผู้สูงอายุ  เพื่อสุขภาพที่แข็งแรงดีและมีความสุขด้วยนั้น มีเคล็ดลับง่าย ๆ เป็นหลักในการกิน ดังนี้

1. การกินอาหารให้เป็นเวลาสม่ำเสมอ ไม่งดอาหารมื้อใดมื้อหนึ่ง

2. กินอาหารหลากหลาย ไม่จำเจ

3. กินอาหารมื้อเล็ก ๆ เพื่อลดปัญหาอาหารไม่ย่อย

4. กินอาหารว่างระหว่างมื้อ เพื่อให้ร่างกายได้รับพลังงานเพียงพอ

5. กินอาหารอ่อน เคี้ยวง่าย กลืนง่าย โดยเฉพาะผู้ที่ไม่มีฟัน หรือใส่ฟันปลอม

6. ลดอาหารเค็มจัด เพื่อป้องกันความดันโลหิตสูง และบวมน้ำ

7. ลดอาหารทอดกรอบ และของมัน เช่น กะทิ เนยเทียม เนยขาว

ส่วนการเลือกกิน อาหารเสริม ผู้สูงอายุ ให้คำนึงถึงสารอาหารที่จำเป็น ที่มีส่วนช่วยดูแลร่างกายผู้สูงอายุ เช่น

1. วิตามินบีรวม

ซึ่งมีกรดโฟลิก วิตามินบี 6 และวิตามินบี 12 ในปริมาณร้อยเปอร์เซ็นต์ของความต้องการในแต่ละวัน สามารถช่วยลดระดับโฮโมซิสเตอีน (Homocysteine) ในเลือด ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ และเส้นเลือดในสมองตีบ ทั้งยังช่วยลดความเสี่ยงโรคสมองเสื่อมในผู้สูงอายุด้วย

2. แคลเซียม และคอลลาเจน

ผู้สูงอายุจำเป็นต้องใช้ในการบำรุงกระดูก เนื่องจากผู้สูงอายุเมื่อมีอายุมากขึ้นกระดูกและไขข้อย่อมเสื่อมสภาพไปตามวัย โดยร่างกายจะสังเคราะห์คอลลาเจนได้ลดลง หรือถูกทำลายได้ง่ายในบางกรณี เช่น การสูบบุหรี่ การมีความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ การรับประทานอาหารไม่ครบ 5 หมู่ เป็นต้น

ซึ่งกระดูกอ่อนมีคอลลาเจนชนิดที่ 2 (Collagen Type II) เป็นส่วนประกอบที่สำคัญ คอลลาเจนจึงเป็นส่วนช่วยในการเสริมสร้างกระดูกและกระดูกอ่อน โดยเฉพาะในผู้สูงอายุบางท่านที่มีอาการภาวะกระดูกบาง กระดูกเปราะ หรือ ข้อเข่าเสื่อม คอลลาเจนมีส่วนช่วยลดอัตราการเสื่อมของกระดูกอ่อนบริเวณข้อต่อ โดยมีรายงานวิจัยว่า สามารถช่วยลดการอักเสบ อาการเจ็บปวด บริเวณข้อต่อ และช่วยทำให้เคลื่อนไหวข้อได้ดีขึ้น

3. สปอร์เห็ดหลินจือ และถั่งเช่า

สปอร์เห็ดหลินจือ ช่วยในเรื่องการพักผ่อน ให้ผู้สูงอายุหลับลึก หลับสนิท และถั่งเช่านั้น มีส่วนช่วยบรรเทาอาการนอนไม่หลับให้กับผู้ที่มีปัญหา เพราะในถั่งเช่ามีสารออกฤทธิ์อย่าง Cordycepin ที่ช่วยให้นอนหลับง่ายขึ้น ซึ่งสามารถทำให้ผู้ที่มีปัญหานอนหลับยากได้พักผ่อนอย่างเต็มที่ ช่วยให้หลับง่ายขึ้น นอกจากนี้ ยังมีส่วนช่วยบำรุงกำลัง แก้อาการอ่อนเพลียได้อีกด้วย

ก่อนที่ผู้สูงอายุจะกินอาหารเสริมหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารใด ๆ นั้น ควรแน่ใจก่อนว่าขาดสารอาหารชนิดไหน หรือมีปัญหาด้านไหน เพื่อจะได้เลือกเสริมได้ถูกต้องเหมาะสม  อย่างไรก็ตาม ให้คำนึงถึงเสมอว่าการกินอาหารเสริมหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเพียงอย่างเดียว ไม่สามารถส่งผลให้มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงขึ้นได้ เพราะการที่คนเราจะมีสุขภาพที่ดีได้นั้น ต้องได้รับสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย จากการบริโภคอาหารที่หลากหลาย ครบ 5 หมู่ ในสัดส่วนที่เหมาะสมเป็นประจำ รวมทั้งต้องมีการออกกำลังกาย และการพักผ่อนที่เหมาะสม

อ้างอิง

• “ผู้สูงอายุ” จำเป็นต้องกิน “อาหารเสริม” หรือไม่? www.sanook.com/health/24807
• คอลลาเจนช่วยเรื่องกระดูกในผู้สูงอายุจริงหรอ? www.tht.co.th/blog/Bone_Collagen_Graybeard
• 4 คุณประโยชน์ของถั่งเช่า ที่ส่งผลดีต่อสุขภาพที่ควรรู้ก่อนใคร. news.phuketindex.com/lifestyle/cordyceps-militaris-250485.html